Kol kemiğinin omuz eklemindeki yuvasından çıkmasıdır. Genellikle travma, düşme veya spor kazaları sonucu oluşur. Omuz eklemi vücuttaki en hareketli eklemlerden biridir. Bu durum çıkık riskini artırır. Omuz çıkığı, şiddetli ağrıya neden olur. Omuz hareket ettirilemez hale gelir. Şişlik ve morarma görülebilir. Tedavi için çıkık yerine oturtulur. Ardından istirahat ve fizik tedavi önerilir.
Omuz Çıkığı Belirtileri Nelerdir?
En yaygın belirti, çıkık anında hissedilen keskin ve şiddetli ağrıdır. Hareket etmeye çalıştıkça ağrı artabilir. Çıkık sonrası omuz ekleminde gözle görülür bir asimetri veya şekil bozukluğu oluşabilir. Omuzun doğal yuvarlak görünümü kaybolabilir. Omuz hareket ettirilemez hale gelebilir. Kolun kaldırılması, döndürülmesi veya herhangi bir yönlendirilmesi ağrı nedeniyle mümkün olmayabilir.
Omuz bölgesinde travmaya bağlı şişlik ve deri altında kan birikimine bağlı morarma görülebilir. Çıkık nedeniyle sinirlerin baskı altında kalması durumunda omuzda karıncalanma hissedilir. Omuz çıkığı sırasında ya da hemen sonrasında omuzun yerinden kaydığı veya yerine oturmadığı hissi belirgin olabilir. Çıkık şüphesi durumunda, hareket ettirilmeye çalışılmadan bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. Erken müdahale, sinir ve damar hasarını önlemek açısından kritik öneme sahiptir.
Omuz Çıkığı Neden Olur?
Futbol gibi sporlar sırasında omuza alınan sert darbeler omuz ekleminin yerinden çıkmasına neden olur. Trafik kazaları veya düşme sonucu omuz çevresinde yoğun baskı oluşması, eklemin çıkmasına yol açabilir. Sürekli olarak baş üstü hareketler gerektiren işlerde omuz eklemi zamanla zayıflar. Çıkıklara yatkın hale gelir. Bazı bireylerin bağ dokuları genetik olarak daha zayıftır. Bu da omuz ekleminin stabilitesini azaltarak omuz çıkığı riskini artırır. Eklem bağlarının aşırı esnek olması, çıkığa yatkınlık yaratabilir.
Omuz eklemi vücudun en hareketli eklemidir, bu da stabilite kaybı riskini artırır. Omuzun hareket açıklığı nedeniyle yerinden çıkma ihtimali diğer eklemlere göre daha yüksektir. Daha önce bu durumu yaşamış bireylerin, omuz eklem kapsülünde ve bağlarında gevşeme meydana gelir. Bu da yeniden çıkık yaşanma riskini artırır. Spor yapma veya fiziksel aktivite sıklığının fazla olması nedeniyle genç bireylerde risk yüksektir. İleri yaşta düşme sonucu omuz çıkığı sıkça görülebilir, çünkü kaslar ve bağlar zayıflar.
Omuz Çıkığı Nasıl Tedavi Edilir?
Şişliği ve ağrıyı azaltmak için 15-20 dakika süreyle buz uygulanabilir. Çıkık omuz bir askı veya bandaj ile sabitlenerek hareketsiz hale getirilmelidir. Çıkık bir sağlık profesyoneli tarafından yerine oturtulmalıdır. Kapalı redüksiyon, omuz eklemini yerine oturtma işlemidir. Bu prosedür genellikle bir doktor tarafından ve çoğunlukla sedasyon veya ağrı kesici altında gerçekleştirilir.
İşlem sırasında, hekim, omuzun doğru pozisyona getirilmesi için hafif ve kontrollü çekme uygulayabilir. Omuz eklemi yerine oturduktan sonra ağrı hızla azalır ve hareket kabiliyeti kısmen geri döner.Omuz çıkığı tedavi edildikten sonra, röntgen veya MRI taramaları yapılır. Eklemin doğru şekilde yerine oturduğundan emin olunur. Eklemde veya çevredeki yumuşak dokularda (kas, tendon, bağ) hasar kontrol edilir. Omuz yerine oturtulduktan sonra genellikle bir süre hareketsiz tutulur. Bu süreçte, omuzun stabilize edilmesi için birkaç hafta askı kullanılır.
Omzun iyileşmesine olanak tanımak için hareket kısıtlanır. Bazı durumlarda cerrahi müdahale gerekebilir. Özellikle, kronik instabilite veya tekrarlayan çıkıklar cerrahi ile tedavi edilebilir. Eşlik eden dokusal hasarlar varsa onarım gerekebilir. Cerrahi sonrası rehabilitasyon süreci daha uzun olabilir, ancak doğru bakım ile tam iyileşme sağlanabilir. Tedavi tamamlandıktan sonra tekrarlamayı önlemek gerekir. Bunun için, omuz kaslarını güçlendiren düzenli egzersizler yapılmalı. Travma riskini artırabilecek aktivitelerde dikkatli olunmalıdır. Omuz koruyucu destekler kullanılabilir. Omuz çıkığı tedavisinde erken müdahale ve doğru bakım, iyileşme sürecini hızlandırır. Uzun vadeli komplikasyon risklerini azaltır.